[1] LUSTHOF CIRKEL

Over de inrichting van de tuin is tot omstreeks 1700 niet veel bekend. Wanneer Mello Alberda het landgoed in 1682 koopt, is in de koopakte slechts sprake van ‘grachten en tuinen’.

​

Tuintekening Allert Meijer, ca 1705

De Menkemaborg wordt rond 1705 door Mello’s zoon Unico Allard en zijn vrouw Everdina Cornera van Berum ingrijpend verbouwd. De architect Allert Meijer is ook de maker van het tuinplan, zoals gebruikelijk in die tijd. Deze tuintekening is gebruikt voor de reconstructie van dit deel van de tuin, in de jaren 80 van de vorige eeuw.

Deze barokke tuinaanleg is indertijd overgenomen van Franse voorbeelden, zoals de tuinen van Versailles – het paleis van Lodewijk de XIV-de.

​Formele tuin richting lusthofFormele tuin richting lange tuin‹›

Kenmerkend voor deze formele tuin is de heldere en symmetrische indeling met een hoofdas en een dwarsas, waarbij het snijpunt in het midden van de borg ligt. Volgens het motto “de mens beheerst de natuur” worden de heggen en de bomen in strakke, maar ook sierlijke vormen geschoren.

​Lusthof met theehuisLusthof met zicht op de borg‹›

Dit gedeelte van de tuin met het theehuis wordt de lusthof genoemd. Vanuit de belangrijkste kamers in de borg heeft men hier zicht op. De indeling van dit gedeelte van de lusthof is volgens het tuinplan uit 1705 met poorten en nissen van treillage of latwerk. In de nissen staan tuinbeelden, die de vier kunsten tonen. Het zijn kopieën van 18de-eeuwse beelden, gemaakt door J. P. van Baurscheit. De zandstenen sokkels zijn origineel. De beeldjes symboliseren de literatuur, muziek, beeldende kunst en theater.

​Tuinbeeld schilderkunstTuinbeeld theaterSnoeivorm buxus; vierkant, cirkel, driehoek‹›

Langs het latwerk groeit kamperfoelie en langs de poorten seringen en klimrozen.

De tuinvazen en de diverse snoeivormen, zoals de etagebuxus met vierkant, cirkel en driehoek hebben het tuinplan als voorbeeld. De vier hoekvakken zijn versierd met slingerende buxushaagjes en worden ‘parterres de broderie’ genoemd.

​Zonnewijzer 1722Zonnewijzer‹›

De zonnewijzer in het midden van de cirkel is van zandsteen en dateert uit 1722. Het is een zeldzaam type. Het zijn eigenlijk een aantal zonnewijzers bij elkaar, zodat uit verschillende gezichtspunten de tijd af te lezen is. De tijd die men zo kan lezen is de lokale tijd in de 18de eeuw, voordat er sprake was van tijdzones.

​Cirkel lusthof, met beplantingCirkel lusthof, verdeeld in vier delenCirkel lusthof met beplanting‹›

Centraal in de cirkel rondom de zonnewijzer staan een aantal vaste en éénjarige planten.
De cirkel is daarbij in vieren gedeeld en in elk kwart staan dezelfde planten. Er treedt dus een herhaling in de beplanting op, die de symmetrie versterkt.

De eenjarige planten, zoals de leeuwenbek, vlijtige lies en heliotroop staan tussen de vaste planten, zoals de pioenroos, Veratrum en anjer.

​Cirkel lusthof voorjaarCirkel lusthof najaarCirkel lusthof zomer‹›

In het voorjaar bloeien in de cirkel historische tulpen, op de manier geplant zoals dat toen in de mode was, in kleine groepjes van vier. Deze tulpen kunnen per jaar veranderen, maar het betreft soorten als Duc van Tol, Gele Prins en Lac van Rijn. De tulpen bloeien in april en mei – in het theehuis ligt dan een lijst met de plaats van de verschillende tulpen.

In de herfst bloeien de wonderboom (Ricinus gibsonii) en sedum (Sedum telephium).

​› Lange tuin ›